Πάμε σαν άλλοτε... Λιμάνι 3ο

Ανταπόκριση από τα προηγούμενα λιμάνια...

Γράφοντας την ανάρτηση με θέμα το Νέο Κύμα ξαφνικά, είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν σε μια άλλη εποχή, στην εποχή εκείνη που ως παραγωγός μουσικών εκπομπών σε ραδιοφωνικό σταθμό, είχα την ευκαιρία να «φεύγω» από την καθημερινότητα... να «ταξιδεύω» με τα τραγούδια… Κι αποφάσισα πως θέλω να «φύγω» πάλι… σαν άλλοτε!!

Θα προσπαθήσω μέσα από αυτό το «μέσον» να μεταφέρω το σκηνικό μιας ραδιοφωνικής εκπομπής, «ταξιδεύοντας» στην εξέλιξη του Έντεχνου Ελληνικού Τραγουδιού και με σκοπό όχι τόσο την ιστορική καταγραφή όσο την αισθητική αξιολόγηση του, μέσα από τις κοινωνικές συνθήκες, περνώντας απ’ όλα τα «λιμάνια» του!! Ελάτε μαζί μου σε τούτο το «ταξίδι»…

Το μόνο που χρειάζεστε στις αποσκευές σας είναι κέφι!! Πολύ κέφι…
ΚΑΛΟ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΙ & ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ…

Η Δημιουργία μουσικής κίνησης (το Αθηναϊκό τραγούδι)

Η εποχή μεταξύ 1828 – 1865, στην Αθήνα, ήταν στείρα από κάθε είδος πρωτότυπης καλλιτεχνικής εκδήλωσης. Στη μουσική και ιδιαίτερα στο τραγούδι, όπως ήδη αναφέρθηκε, οι πηγές και το κυρίαρχο στοιχείο είναι οι ξένες μελωδίες και παρά το γεγονός ότι την περίοδο αυτή σημειώθηκε αρκετή μουσική κίνηση, δεν παρατηρήθηκε καμιά πρόοδος όσον αφορά στην εύρεση μιας μουσικής γλώσσας με πρωτογενή ελληνικά στοιχεία.
Κύριες αιτίες της μουσικής αυτής φτώχειας ήταν η βαυαροκρατία στην αρχή και η δύναμη του Μπελ κάντο στη συνέχεια, η έλλειψη οποιασδήποτε κρατικής οργάνωσης σχετικά με τη μουσική παιδεία και το ιδανικό του εξευρωπαϊσμού που συνόδευε κάθε σκέψη και ενέργεια των νεοελλήνων. Ήταν εντελώς αδιανόητη η αντιπαράθεση των δικών μας πολιτιστικών αξιών απέναντι στην ξένη μουσική δυναστεία. Οι ελληνικές δυνατότητες που θα δημιουργούσαν την υποδομή για μια κατοπινή μουσική εξέλιξη ήταν ελάχιστες, αν όχι ανύπαρκτες. Θα περάσουν έτσι αρκετά χρόνια, μέχρι που οι πολλές αλλά σκόρπιες μουσικές κινήσεις ιδιωτικής πρωτοβουλίας και χαρακτήρα, θα αποκτήσουν ένα κάποιο κύρος με την κρατική συναίνεση, παρέμβαση και βοήθεια. Η ίδρυση Ωδείων, μουσικών εταιριών και συλλόγων θα ανοίξουν την αυλαία μιας άλλης εποχής στην πρωτεύουσα.
Από ‘κει θα ξεπηδήσουν ταλέντα που θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής μουσικής ιδέας η οποία με τη σειρά της θα τροφοδοτήσει την προσπάθεια δημιουργίας ελληνικού τραγουδιού.

Get your own playlist at snapdrive।net!

Γύρω στη δεκαετία 1880 – 1890 σημειώνονται στην Αθήνα, οι πρώτες απόπειρες δημιουργίας ενός τραγουδιού που να διαχωρίζει κάπως τη θέση του από το ιταλικό μελόδραμα. Να ξεχωρίζει μ’ ένα δικό του ύφος, να έχει κάποιους δεσμούς με το ντόπιο χρώμα και να είναι απαλλαγμένο από τη δουλική μίμηση των ξένων προτύπων. Γεννιέται η περίοδος του Αθηναϊκού τραγουδιού που θα πυροδοτήσει το μηχανισμό μιας μουσικής σκέψης από την οποία θα αντληθεί όλο εκείνο το υλικό που αργότερα θα χρησιμοποιήσουν οι Έλληνες. Ευδιάκριτη, βέβαια, είναι ακόμα η επίδραση του ιταλικού Μπελ κάντο αλλά αφομοιωμένη σε μεγάλο βαθμό. Γιατί με τον καιρό και από στόμα σε στόμα, οι ιταλικές μελωδίες δέχτηκαν μια επεξεργασία. Έγιναν απλούστερες και προσαρμόστηκαν κάπως στο μουσικό τονικό αίσθημα του Έλληνα. Έτσι την εποχή αυτή που ορθώνεται το αθηναϊκό τραγούδι, από συνθέτες έντεχνους, υπάρχουν κάποια «λαϊκά» τραγούδια (όπως το «Έλα βρε Χαραλάμπη να σε παντρέψουμε», «Στης ακρίβειας τον καιρό επαντρεύτηκα κι εγώ», «Βάρκα θέλω ν’ αρματώσω με σαράντα δυο κουπιά» και άλλα) που έχουν προέλθει από αυτές τις μουσικές επιμιξίες και που θα αποτελέσουν τα μοντέλα πάνω στα οποία θα στηριχτεί η γενιά αυτή των Ελλήνων τραγουδοποιών.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι πρώτες προσπάθειες ενισχύονται από τη γενικότερη αναγεννητική κίνηση της εποχής εκείνης, που αγκαλιάζει όλους τους τομείς της πολιτιστικής ζωής. Είναι η εποχή που εμφανίζεται το δημοτικιστικό κίνημα, σημειώνονται τα πρώτα δειλά βήματα του ελληνικού μελοδράματος, ξεπηδούν μικρές ή μεγάλες χορωδιακές ομάδες με κιθάρες και μαντολίνα και οι Έλληνες ποιητές, λόγιοι και μη, γράφουν στίχους και τραγούδι. Το αθηναϊκό τραγούδι είναι συνυφασμένο με τη χορωδιακή ιδέα, τα απομεινάρια της οποίας συναντάμε ακόμα και σήμερα!

Get your own playlist at snapdrive.net!

Τους πρώτους ώριμους καρπούς του θα δώσει στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, τότε δηλαδή που θεμελιώνεται η εθνική μας μουσική σχολή με την ομάδα Λαμπελέτ, Λαυράγκα, Καλομοίρη, Βάρβογλη και Ριάδη. Θα απορρίψει ως ένα βαθμό τον καθαρευουσιάνικο ψευτορομαντισμό ή θα τον αφομοιώσει και θα τον μεταπλάσει στα δικά του μέτρα. Θα αποτελέσει μια σχολή στο νεοελληνικό τραγούδι, που θα επηρεάσει σε κάποιο βαθμό, ακόμα και τους συνθέτες της εποχής μας. Στην περίοδο αυτή της ωριμότητας του υποκατέστησε το ιταλικό μελόδραμα και κατάφερε να κερδίσει την επιβεβαίωση ενός κοινού που, έχοντας απορρίψει a priori τα «μακρόσυρτα ανατολίτικα τραγούδια», τους περίφημους «αμανέδες», έβρισκε ότι του ταίριαζε περισσότερο στην «ευρωπαϊκή» του συνείδηση. Ένα κοινό που αρνιότανε με πείσμα τη βαλκανική του προέλευση και καταγωγή. Δεν είχε αντιληφθεί βέβαια, αυτό το κοινό – και σ’ αυτό φταίει μόνο το ίδιο – την ομορφιά που έκρυβαν μέσα τους τα «ανατολίτικα» τραγούδια που απεικόνιζαν αυτόχρημα τα πάθη και τους καημούς του λαού, κατάφερε όμως, υιοθετώντας το αθηναϊκό τραγούδι να αποδεσμευτεί από την κυριαρχία της ξένης μουσικής κι αυτό ήταν ένα σημαντικό βήμα.
Εν κατακλείδι, το αθηναϊκό τραγούδι, μαζί με την επτανησιακή καντάδα, είναι ο πρώτος μεγάλος σταθμός της μουσικής εξέλιξης του ελληνικού έντεχνου τραγουδιού. Ανόθευτο από ξένες επιρροές, μοναδικό στη λιτότητα και το ήθος του, θα επιδράσει βαθύτατα στις κατοπινές γενιές των τραγουδοποιών και ο απόηχος του φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Get your own playlist at snapdrive.net!

Συνεχίζεται...

ΠΗΓΕΣ:
Κειμένων: "Ιστορία του Ελληνικού Τραγουδιού 1" Κώστα Μυλωνά
Τραγουδιών: Η δισκοθήκη μου